Huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT) là tình trạng có cục máu đông hình thành trong các tĩnh mạch sâu của cơ thể, thường gặp nhất ở chân. Cục máu đông này có thể ảnh hưởng đến vùng chậu hoặc cánh tay. Mang thai là một trong những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh DVT.
Cục máu đông hoàn toàn có thể điều trị và phòng ngừa. Với sự chăm sóc đúng cách, cả mẹ và bé sẽ luôn khỏe mạnh.
Huyết khối tĩnh mạch sâu khi mang thai, sinh con và sau khi sinh
Khi mang thai, cơ thể mẹ sẽ có nhiều thay đổi để chuẩn bị cho em bé chào đời. Một trong những thay đổi này khiến mẹ dễ bị hình thành cục máu đông gấp năm lần so với phụ nữ bình thường. Trong quá trình mang thai:
- Máu của mẹ đặc hơn, giúp mẹ ít bị mất máu khi sinh con.
- Em bé lớn lên chèn ép các mạch máu xung quanh vùng chậu. Điều này làm giảm lượng máu lưu thông đến chân, khiến máu dễ đông lại.
Bạn cũng có nguy cơ cao bị DVT trong quá trình sinh nở và trong 3 tháng sau khi sinh.
Sau khi sinh bé, việc nằm nghỉ nhiều cũng khiến máu lưu thông kém, tăng nguy cơ hình thành cục máu đông ở chân và tay. Điều này dễ dẫn đến tình trạng máu đông.
Triệu chứng của huyết khối tĩnh mạch sâu
Thông thường, huyết khối tĩnh mạch sâu không gây ra bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, nếu bạn gặp phải những dấu hiệu sau đây, hãy đi khám ngay:
- Sưng
- Đau (có thể chỉ xảy ra khi đi bộ hoặc đứng)
- Tĩnh mạch nổi rõ
- Da đổi màu
- Đau hoặc nhức dù không chấn thương
Yếu tố nguy cơ
Mặc dù không phổ biến (chỉ khoảng 1/1000 phụ nữ mang thai gặp phải), nhưng có một số yếu tố có thể làm tăng nguy cơ mẹ bầu bị cục máu đông. Đó là:
- Mang thai nhiều bé
- Sinh nở kéo dài
- Chảy máu sau sinh
- Điều trị vô sinh bằng hormone
- Rối loạn đông máu di truyền
- Trên 35 tuổi
- Sinh mổ
- Từng bị cục máu đông trước đó
- Phẫu thuật hoặc chấn thương khác
- Dùng thuốc tránh thai
- Liệu pháp hormone
- Béo phì
- Hút thuốc
- Tiền sử gia đình bị DVT
- Nằm lâu một chỗ
- Du lịch đường dài
- Một số bệnh lý như bệnh tim, ung thư và tiểu đường
Cục máu đông có thể gây nguy hiểm cho em bé không?
Thông thường, cơ thể bạn sẽ tự phân hủy cục máu đông trước khi nó gây ra vấn đề nghiêm trọng. Tuy nhiên, khi mang thai, nguy cơ cục máu đông phát triển lớn hơn và vỡ ra sẽ cao hơn. Khi đó, cục máu đông có thể di chuyển qua dòng máu và vào phổi. Các bác sĩ gọi tình trạng này là thuyên tắc phổi (PE). Đây là một trong những nguyên nhân phổ biến nhất gây tử vong liên quan đến thai kỳ ở Mỹ. Cục máu đông có thể dẫn đến:
- Đau tim
- Đột quỵ
- Sảy thai
- Sinh non
- Hạn chế tăng trưởng trong tử cung, một tình trạng ảnh hưởng đến sự phát triển của em bé
Cục máu đông cũng có thể hình thành trong nhau thai, cơ quan cung cấp máu cho em bé. Điều này chủ yếu xảy ra ở những phụ nữ có nguy cơ cao bị cục máu đông. Nó có thể dẫn đến sảy thai hoặc chết lưu.
Cách phòng ngừa và quản lý huyết khối tĩnh mạch sâu khi mang thai
Để phòng ngừa cục máu đông trong thai kỳ, trước tiên hãy nắm rõ các yếu tố nguy cơ. Kiểm tra xem trong gia đình bạn có tiền sử cục máu đông hoặc rối loạn đông máu không. Đồng thời, hãy chú ý đến bất kỳ triệu chứng bất thường nào.
Để giảm nguy cơ, hãy thực hiện các biện pháp sau:
- Hãy tránh ngồi yên một chỗ. Nếu bạn vừa trải qua phẫu thuật hoặc phải nằm nghỉ trên giường, hãy bắt đầu vận động nhẹ nhàng và từ từ. Tránh khoanh chân, vì điều này cản trở lưu thông máu. Khi đi du lịch đường dài, hãy dừng lại thường xuyên và đi bộ. Nếu bạn đang trên máy bay, hãy đứng dậy và đi dọc theo lối đi một chút. Khi ngồi, nâng hạ các ngón chân và gót chân để tăng cường tuần hoàn máu ở chân.
- Vừa nâng gót chân, vừa hạ gót chân, giữ nguyên các ngón chân. Sau đó, đổi lại, nâng các ngón chân lên, giữ cố định gót chân.
- Hãy chăm sóc sức khỏe bằng cách thay đổi thói quen sinh hoạt. Bỏ thuốc lá, ăn uống khoa học và tập thể dục đều đặn theo chỉ dẫn của bác sĩ.
- Uống đủ nước: Uống nhiều nước để giữ cơ thể đủ nước.
Nếu bạn bị huyết khối tĩnh mạch sâu (DVT), bác sĩ sẽ kê đơn thuốc loãng máu để điều trị. Đối với phụ nữ mang thai, thuốc heparin trọng lượng phân tử thấp (tiêm) thường được sử dụng. Bạn sẽ cần dùng thuốc này ít nhất 3 tháng và cho đến khi hết thời kỳ hậu sản 6 tuần. Đừng lo lắng, thuốc này hoàn toàn an toàn cho thai nhi và sữa mẹ.
Bác sĩ cũng có thể khuyên bạn đeo vớ giảm tĩnh mạch. Đây là loại vớ bó sát chân để giúp ngăn ngừa sưng chân do DVT.
Bạn sẽ cần kiểm tra sức khỏe định kỳ để đảm bảo cục máu đông đã biến mất và không có cục máu đông mới xuất hiện. Trong thời gian này, hãy tránh ngồi yên quá lâu, ăn uống lành mạnh và tập thể dục thường xuyên.
