Mặc dù nhiều người cho rằng mang thai là khoảng thời gian hạnh phúc, nhưng có khoảng 10% đến 20% các bà mẹ tương lai gặp phải các triệu chứng trầm cảm.
Yếu tố nguy cơ
- Có tiền sử bị trầm cảm hoặc rối loạn khó chịu tiền kinh nguyệt (PMDD)
- Độ tuổi khi mang thai; tuổi càng trẻ, nguy cơ càng cao
- Sống một mình hoặc thiếu hỗ trợ từ gia đình
- Ít nhận được sự hỗ trợ từ xã hội
- Xung đột trong hôn nhân hoặc bạo lực gia đình
- Lo lắng, chưa chắc chắn về việc mang thai
Tác động của trầm cảm khi mang thai
Sự thay đổi hormone hoặc căng thẳng có thể khiến các triệu chứng trầm cảm trở nên tồi tệ hơn hoặc tái phát. Các triệu chứng khi mang thai như ốm nghén, mệt mỏi, thay đổi tâm trạng cũng góp phần làm trầm cảm nặng thêm.
Trầm cảm có thể khiến bạn khó chăm sóc bản thân trong thời gian mang thai. Bạn có thể khó tuân thủ các khuyến cáo y tế, khó ăn uống và ngủ nghỉ đúng cách.
Tình trạng này cũng có thể khiến bạn dễ sử dụng thuốc lá, rượu hoặc các chất kích thích khác, gây hại cho bạn và em bé.
Một số nghiên cứu cho rằng trầm cảm khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ sinh non và trẻ sinh ra nhẹ cân, nhưng điều này vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau giữa các chuyên gia.
Trầm cảm cũng có thể ảnh hưởng đến khả năng gắn kết với em bé trong bụng. Bị trầm cảm khi mang thai còn làm tăng nguy cơ mắc trầm cảm sau sinh.
Chăm sóc bản thân
Chuẩn bị cho em bé chào đời là một việc rất vất vả, nhưng sức khỏe của bạn nên được đặt lên hàng đầu. Hãy cố gắng không làm mọi thứ cùng lúc: giảm bớt công việc nhà và dành thời gian để thư giãn. Chăm sóc bản thân là một phần quan trọng trong việc chăm sóc em bé chưa chào đời.
Hãy mở lòng chia sẻ với chồng, gia đình hoặc bạn bè về những điều bạn lo lắng. Khi bạn yêu cầu sự giúp đỡ, bạn sẽ thấy rằng mình thường nhận được.
Bác sĩ sản khoa hoặc bác sĩ của bạn có thể kiểm tra xem bạn có bị trầm cảm không trong những lần khám định kỳ. Họ có thể hỏi một loạt câu hỏi để đánh giá nguy cơ trầm cảm và đề xuất cách điều trị nếu cần.
Thuốc và điều trị
Các nghiên cứu về tác động của thuốc chống trầm cảm đối với em bé đang phát triển cho thấy chúng an toàn để điều trị trầm cảm trong thai kỳ. Tuy nhiên, có thể có một nguy cơ rất nhỏ về dị tật bẩm sinh, như bất thường về tim và hộp sọ của thai nhi, khi sử dụng thuốc chống trầm cảm loại SSRI như fluoxetine (Prozac), paroxetine (Paxil) và sertraline (Zoloft) trong giai đoạn đầu của thai kỳ. Tuy nhiên, cần nhớ rằng không điều trị trầm cảm có thể rủi ro hơn so với việc dùng thuốc.
Hãy nói chuyện với bác sĩ về những rủi ro và lợi ích có thể có của thuốc chống trầm cảm. Họ có thể hỗ trợ bạn trong việc kiểm soát các triệu chứng và xây dựng kế hoạch điều trị. Nếu cần, họ cũng có thể giới thiệu bạn đến chuyên gia sức khỏe tâm thần.
Khi nào cần trao đổi với bác sĩ
- Bạn phát hiện mình đang mang thai và đang sử dụng thuốc chống trầm cảm hoặc các loại thuốc khác.
- Bạn có tiền sử trầm cảm và lo lắng về tình trạng này trong hoặc sau khi mang thai.
- Bạn có triệu chứng trầm cảm.
- Bạn có ý nghĩ muốn tự hại mình hoặc em bé.
Chăm sóc từng bước
- Nhận sự hỗ trợ từ chồng, gia đình và bạn bè.
- Nói chuyện với bác sĩ của bạn và yêu cầu giúp đỡ.
- Ăn uống đầy đủ. Trầm cảm có thể làm bạn mất cảm giác thèm ăn, nhưng em bé vẫn cần dinh dưỡng.
- Tập thể dục. Đi bộ hoặc bơi lội có thể giúp cải thiện tâm trạng của bạn và tốt cho em bé.
- Đừng đột ngột ngừng sử dụng thuốc chống trầm cảm. Hãy thảo luận với bác sĩ của bạn trước.
- Cân nhắc việc tư vấn hoặc tham gia vào một nhóm hỗ trợ.
