Ba tháng đầu thai kỳ là gì?

Ba tháng đầu là giai đoạn đầu tiên của thai kỳ, bắt đầu từ ngày đầu tiên của kỳ kinh cuối cùng — trước khi bạn thực sự mang thai — và kéo dài đến hết tuần thứ 13. Đây là thời điểm đầy mong chờ và có nhiều thay đổi nhanh chóng cả với bạn và em bé. Việc hiểu rõ những gì sẽ xảy ra trong giai đoạn này sẽ giúp bạn chuẩn bị tốt hơn cho những tháng tiếp theo.

Những thay đổi trong cơ thể bạn trong ba tháng đầu thai kỳ

Ba tháng đầu của thai kỳ là giai đoạn vô cùng quan trọng trong hành trình mang thai

Mỗi phụ nữ có một trải nghiệm thai kỳ khác nhau. Có người rạng rỡ, khỏe mạnh trong ba tháng đầu, nhưng cũng có người cảm thấy rất khó chịu. Dưới đây là một số thay đổi bạn có thể gặp phải, ý nghĩa của chúng và những dấu hiệu nào cần gọi bác sĩ.

Chảy máu: Khoảng 25% phụ nữ mang thai gặp phải hiện tượng chảy máu nhẹ trong ba tháng đầu. Vào giai đoạn đầu thai kỳ, máu có thể là dấu hiệu của việc phôi thai đã làm tổ trong tử cung. Tuy nhiên, nếu bạn bị chảy máu nhiều, có co thắt hay đau nhói ở bụng, hãy gọi bác sĩ ngay, vì đây có thể là dấu hiệu của sẩy thai hoặc thai ngoài tử cung.

Đau ngực: Đau ngực là một trong những dấu hiệu sớm của thai kỳ. Sự thay đổi hormone khiến các tuyến sữa chuẩn bị cho việc nuôi con, làm cho ngực bạn trở nên nhạy cảm và đau. Đau ngực có thể kéo dài trong suốt ba tháng đầu. Việc tăng một cỡ áo ngực (hoặc hơn) và sử dụng áo ngực hỗ trợ có thể giúp bạn cảm thấy thoải mái hơn. Bạn có thể không quay lại kích cỡ áo ngực ban đầu cho đến khi bé cai sữa.

Táo bón: Trong thai kỳ, hormone progesterone làm chậm quá trình tiêu hóa, khiến thức ăn di chuyển chậm qua hệ thống tiêu hóa. Thêm vào đó, lượng sắt từ vitamin thai kỳ cũng có thể khiến bạn bị táo bón và đầy hơi. Để cải thiện tình trạng này, bạn nên ăn nhiều chất xơ và uống đủ nước. Hoạt động thể chất cũng có thể giúp hỗ trợ hệ tiêu hóa. Nếu táo bón làm bạn khó chịu, hãy hỏi bác sĩ về các loại thuốc nhuận tràng nhẹ và an toàn trong thai kỳ.

Ra dịch âm đạo: Việc ra dịch âm đạo màu trắng đục (gọi là leukorrhea) là điều bình thường trong giai đoạn đầu thai kỳ. Bạn có thể sử dụng băng vệ sinh nếu cảm thấy thoải mái, nhưng đừng dùng tampon vì có thể gây nhiễm khuẩn. Nếu dịch có mùi lạ, màu xanh hoặc vàng, hoặc có nhiều dịch trong suốt, bạn nên gọi bác sĩ.

Mệt mỏi: Cơ thể bạn đang làm việc vất vả để nuôi dưỡng em bé, vì vậy bạn sẽ cảm thấy mệt mỏi nhanh chóng hơn bình thường. Hãy tranh thủ nghỉ ngơi hoặc ngủ trưa khi cần thiết. Đảm bảo bạn bổ sung đủ sắt, vì thiếu sắt có thể dẫn đến thiếu máu và khiến bạn càng mệt mỏi hơn.

Thay đổi khẩu vị: Mặc dù bạn có thể không thèm ăn kem bạc hà với dưa muối như trong hình mẫu cổ điển, nhưng khẩu vị của bạn có thể thay đổi khi mang thai. Hơn 60% phụ nữ mang thai có cơn thèm ăn, và hơn một nửa trong số họ cũng có những món ăn mà họ không thích. Việc thỉnh thoảng chiều theo cơn thèm ăn là bình thường, miễn là bạn ăn các thực phẩm lành mạnh và ít calo phần lớn thời gian. Tuy nhiên, nếu bạn có cơn thèm ăn các món không phải thực phẩm như đất, đất sét hay tinh bột giặt (hội chứng pica), bạn cần báo ngay cho bác sĩ vì đây là dấu hiệu nguy hiểm.

Đi tiểu thường xuyên: Em bé của bạn vẫn còn nhỏ, nhưng tử cung đang lớn lên và tạo áp lực lên bàng quang, khiến bạn cảm thấy muốn đi tiểu thường xuyên hơn. Đừng ngừng uống nước — cơ thể bạn cần chúng — nhưng hạn chế caffeine (vì nó kích thích bàng quang), đặc biệt là vào buổi tối. Khi cơ thể cần, đừng trì hoãn mà hãy đi ngay.

Ợ nóng: Trong thai kỳ, cơ thể sản xuất nhiều progesterone, khiến các cơ trơn trong cơ thể giãn ra, bao gồm cả cơ vòng ở thực quản dưới, làm cho thức ăn và axit dễ bị trào ngược lên thực quản, gây ợ nóng. Để giảm thiểu triệu chứng này:

• Ăn nhiều bữa nhỏ trong ngày.
• Đừng nằm ngay sau khi ăn.
• Tránh thực phẩm nhiều dầu mỡ, cay hoặc có tính axit (như cam quýt).
• Nâng gối khi ngủ để giảm trào ngược.

Thay đổi tâm trạng: Mệt mỏi và thay đổi hormone có thể khiến bạn cảm thấy như một chuyến tàu lượn cảm xúc, từ vui vẻ đến lo lắng hoặc từ hy vọng đến sợ hãi chỉ trong vài giây. Việc khóc là bình thường, nhưng nếu cảm thấy quá tải, hãy tìm người để chia sẻ, có thể là bạn đời, bạn bè, gia đình, hoặc thậm chí là một chuyên gia.

Ốm nghén: Buồn nôn là một triệu chứng rất phổ biến trong thai kỳ, ảnh hưởng đến đến 85% phụ nữ mang thai. Đây là kết quả của sự thay đổi hormone trong cơ thể và có thể kéo dài suốt ba tháng đầu. Một số phụ nữ chỉ cảm thấy buồn nôn nhẹ, trong khi những người khác không thể bắt đầu ngày mới mà không nôn mửa. Buồn nôn thường nặng hơn vào buổi sáng (do đó gọi là "ốm nghén"). Để giảm bớt cảm giác này, bạn có thể ăn các món nhẹ, nhạt và giàu protein (bánh quy, thịt, phô mai) và uống nước, nước trái cây trong hoặc soda gừng. Hãy tránh những thực phẩm khiến bạn cảm thấy buồn nôn. Nếu triệu chứng này kéo dài hoặc trở nên nghiêm trọng, hãy gọi bác sĩ.

Tăng cân: Tăng cân là một trong những điều tốt trong thai kỳ, nhưng cũng đừng quá lạm dụng. Trong ba tháng đầu, bạn nên tăng khoảng 1-3 kg (bác sĩ có thể điều chỉnh lượng tăng cân tùy theo tình trạng cân nặng trước khi mang thai của bạn). Dù bạn đang mang thai, nhưng bạn không cần phải ăn gấp đôi lượng thức ăn. Bạn chỉ cần thêm khoảng 150 calo mỗi ngày trong ba tháng đầu. Hãy bổ sung những calo này một cách lành mạnh bằng cách ăn thêm trái cây, rau củ, sữa, bánh mì nguyên cám và thịt nạc.

Sự phát triển của em bé trong ba tháng đầu thai kỳ

Trong 13 tuần đầu tiên, em bé của bạn sẽ phát triển từ một quả trứng đã thụ tinh thành một thai nhi hoàn chỉnh. Tất cả các cơ quan và hệ thống chính của cơ thể em bé bắt đầu hình thành. Điều này có nghĩa là em bé có thể bị ảnh hưởng nếu bạn sử dụng ma túy, mắc bệnh hoặc tiếp xúc với bức xạ. Dưới đây là những thay đổi quan trọng trong giai đoạn này:

Quả trứng đã thụ tinh sẽ nhanh chóng phát triển thành một nhóm tế bào và làm tổ trong tử cung. Nhau thai, dây rốn và túi ối bắt đầu hình thành.

• Hệ thần kinh của em bé phát triển từ một ống thần kinh thành não và tủy sống. Các dây thần kinh và cơ bắt đầu hoạt động phối hợp, giúp em bé có thể di chuyển, mặc dù bạn chưa thể cảm nhận được.
• Tim em bé bắt đầu hình thành và đập, và bạn có thể nghe thấy nhịp tim qua siêu âm từ tuần thứ 6. Tim đập từ 120 đến 160 lần mỗi phút. Các tế bào máu đỏ cũng đang được hình thành.
• Hệ tiêu hóa của em bé đang phát triển, bao gồm ruột và thận.
• Phổi và các cơ quan lớn khác của em bé cũng đang hình thành, nhưng chúng chưa hoàn thiện.
• Bộ xương mềm của em bé bắt đầu phát triển.
• Em bé dần dần trông giống một đứa bé với tay, chân, ngón tay và ngón chân. Khuôn mặt của em bé có mắt, tai, mũi và miệng. Lưỡi và các chồi răng bắt đầu phát triển. Mí mắt bao phủ mắt, và đến cuối ba tháng đầu, em bé cũng đã có móng tay.
• Cơ quan sinh dục bắt đầu phát triển, nhưng vẫn quá sớm để xác định giới tính của em bé qua siêu âm.

Cuối ba tháng đầu, em bé của bạn sẽ dài khoảng 6-7,5 cm (2,5-3 inch).

Những việc cần làm trong ba tháng đầu thai kỳ

Mang thai và sinh con là một trong những trải nghiệm hạnh phúc nhất trong cuộc đời của nhiều phụ nữ. Từ việc tưởng tượng ngày đưa bé về nhà, đến việc chọn tên cho bé hay màu sắc phòng ngủ, cảm giác háo hức thật khó tả. Tuy nhiên, bạn cũng cần thực hiện một số bước thiết yếu trong ba tháng đầu, bao gồm:

• Chọn bác sĩ: Bạn muốn gặp bác sĩ sản khoa hay nữ hộ sinh? Hãy tham khảo ý kiến và tìm hiểu về dịch vụ mà bảo hiểm y tế của bạn chấp nhận chi trả.
• Đặt lịch khám thai sớm ngay khi bạn xác nhận có thai. Buổi khám đầu tiên sẽ rất quan trọng. Bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh lý của bạn và trao đổi về lối sống, thói quen chăm sóc sức khỏe. Họ sẽ ước tính ngày dự sinh của bạn và có thể yêu cầu xét nghiệm máu, nước tiểu, cũng như thăm khám vùng chậu.
• Tiếp tục khám thai định kỳ mỗi 4 tuần. Bác sĩ sẽ kiểm tra cân nặng, huyết áp, xét nghiệm nước tiểu và nghe tim thai.
• Tìm hiểu về các xét nghiệm và sàng lọc cần thiết, chẳng hạn như các xét nghiệm để phát hiện vấn đề di truyền của bé.
• Bắt đầu uống vitamin thai kỳ chứa ít nhất 400 microgram axit folic để hỗ trợ sự phát triển não bộ và tủy sống của bé.
• Hỏi bác sĩ về các loại thuốc (kể cả thuốc kê đơn và thuốc không kê đơn) mà bạn có thể sử dụng một cách an toàn trong thai kỳ.
• Kiểm tra lại chế độ ăn uống và thực hiện các thay đổi cần thiết để đảm bảo bạn và bé nhận đủ dinh dưỡng. Đừng quên uống nhiều nước.
• Bỏ bỏ thói quen xấu như hút thuốc và sử dụng ma túy. Hạn chế uống rượu và cắt giảm caffeine.
• Duy trì thói quen tập thể dục, nhưng hãy lắng nghe cơ thể mình. Bạn có thể cần điều chỉnh loại bài tập hoặc giảm cường độ.
• Tìm hiểu về chi phí sinh con và bắt đầu lập kế hoạch tài chính. Bạn có cần chi tiền cho việc chăm sóc trẻ em không? Liệu bạn có cần giảm giờ làm? Hãy lên kế hoạch tài chính sao cho phù hợp với thay đổi này.
• Quyết định khi nào và như thế nào để thông báo tin vui. Bạn có thể đợi cho đến khi nghe được nhịp tim thai hoặc khi ba tháng đầu đã qua. Đồng thời, hãy tìm hiểu về chính sách nghỉ thai sản của công ty và quyền lợi của mình trước khi thông báo với sếp.

Các triệu chứng khẩn cấp trong ba tháng đầu thai kỳ

Những triệu chứng sau đây có thể là dấu hiệu cho thấy thai kỳ của bạn đang gặp vấn đề nghiêm trọng. Đừng đợi đến buổi khám thai, hãy gọi ngay cho bác sĩ nếu bạn gặp phải:

• Đau bụng dữ dội
• Chảy máu nhiều
• Chóng mặt nặng
• Tăng cân nhanh hoặc tăng cân quá ít

Nguồn: https://www.webmd.com/baby/first-trimester-of-pregnancy