Trẻ em thường bị nhiễm khuẩn trong vài năm đầu đời. Cảm lạnh và các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp là rất phổ biến, nhưng trẻ cũng có thể mắc nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI). Khoảng 8% bé gái và 2% bé trai sẽ bị nhiễm trùng đường tiết niệu trước 5 tuổi.

Các triệu chứng của nhiễm trùng này đôi khi có thể khó nhận biết ở trẻ. Tuy nhiên, điều quan trọng là phải điều trị kịp thời, vì nhiễm trùng đường tiết niệu có thể phát triển thành nhiễm trùng thận nghiêm trọng. Với phương pháp điều trị đúng, trẻ sẽ cảm thấy tốt hơn chỉ trong vài ngày.

Trẻ em mắc UTI như thế nào?

Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) ở trẻ nhỏ là tình trạng vi khuẩn xâm nhập vào đường tiết niệu gây viêm nhiễm

Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI) xảy ra khi vi khuẩn từ da hoặc phân xâm nhập vào đường tiết niệu và phát triển. Những vi khuẩn này có thể gây nhiễm trùng ở bất kỳ phần nào trong hệ thống đường tiết niệu, bao gồm:

• Thận, nơi lọc chất thải và nước dư thừa ra khỏi máu để tạo thành nước tiểu
• Niệu quản, ống dẫn nước tiểu từ thận vào bàng quang
• Bàng quang, nơi lưu trữ nước tiểu
• Niệu đạo, ống dẫn nước tiểu từ bàng quang ra khỏi cơ thể

Nhiễm trùng bàng quang được gọi là viêm bàng quang (cystitis), còn nhiễm trùng thận là viêm thận bể thận (pyelonephritis).

Con gái dễ mắc UTI hơn con trai vì niệu đạo của bé gái ngắn hơn. Vi khuẩn từ hậu môn dễ dàng xâm nhập vào âm đạo và niệu đạo.

Một số trẻ có vấn đề về bàng quang hoặc thận khiến chúng dễ bị UTI hơn. Sự hẹp ở đường tiết niệu có thể ngăn cản dòng chảy của nước tiểu và tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển. Một tình trạng gọi là trào ngược bàng quang-niệu quản (VUR) có thể khiến nước tiểu bị trào ngược từ bàng quang vào niệu quản và thận.

Dấu hiệu và triệu chứng nhiễm trùng đường tiết niệu 

Ở trẻ lớn, các triệu chứng thường dễ nhận thấy. Trẻ có thể cảm thấy đau ở bụng dưới, lưng hoặc một bên hông, đau khi đi tiểu, và có cảm giác buồn tiểu gấp hoặc đi tiểu thường xuyên hơn. Một số trẻ đã biết đi vệ sinh nhưng có thể mất kiểm soát bàng quang và tiểu dầm. Bạn cũng có thể thấy máu trong nước tiểu hoặc nước tiểu có màu hồng.

Với trẻ nhỏ, bạn có thể cần tìm hiểu thêm để xác định nguyên nhân. Trẻ sơ sinh thường có các triệu chứng chung như cáu kỉnh, không muốn ăn hoặc sốt.

Các triệu chứng khác của nhiễm trùng đường tiết niệu bao gồm:

• Đau hoặc rát khi đi tiểu
• Nước tiểu có mùi hôi hoặc đục
• Cảm giác buồn tiểu gấp, nhưng chỉ tiểu được vài giọt
• Sốt
• Buồn nôn hoặc nôn
• Tiêu chảy

Chẩn đoán nhiễm trùng đường tiết niệu như thế nào?

Nếu con bạn có dấu hiệu nhiễm trùng đường tiết niệu, hãy đưa trẻ đến bác sĩ nhi khoa. Bác sĩ sẽ lấy mẫu nước tiểu và kiểm tra xem có máu, tế bào bạch cầu hoặc các dấu hiệu nhiễm trùng khác hay không. Có một số cách để bác sĩ thu thập mẫu nước tiểu:

• Trẻ lớn có thể tự đi tiểu vào cốc (bác sĩ gọi đây là phương pháp "clean catch").
• Với trẻ nhỏ chưa biết sử dụng bô, bác sĩ sẽ dán một túi nhựa lên vùng kín để thu thập nước tiểu.
• Trẻ mặc tã có thể phải sử dụng ống thông (catheter) để lấy mẫu nước tiểu từ niệu đạo và bàng quang.
• Với trẻ sơ sinh, bác sĩ có thể chọc kim vào bụng để lấy mẫu nước tiểu trực tiếp từ bàng quang.

Bác sĩ cũng có thể thực hiện các xét nghiệm nhanh để xác định chính xác loại vi khuẩn gây nhiễm trùng, từ đó chọn loại thuốc phù hợp để điều trị.

Nếu trẻ bị nhiễm trùng đường tiết niệu nhiều lần, bác sĩ có thể chuyển trẻ đến bác sĩ chuyên khoa thận (nephrologist) và thực hiện một số xét nghiệm hình ảnh để tìm ra nguyên nhân:

• Siêu âm sử dụng sóng âm để phát hiện các tắc nghẽn hoặc vấn đề ở thận.
• Xét nghiệm cystourethrogram khi tiểu (VCUG) đưa chất lỏng vào bàng quang qua ống để kiểm tra các vấn đề ở niệu đạo hoặc bàng quang khi trẻ đi tiểu.
• Chụp Nuclear scan sử dụng chất lỏng chứa một lượng nhỏ chất phóng xạ để đánh giá chức năng thận.
• Chụp CT (chụp cắt lớp vi tính) là kỹ thuật X-quang giúp tạo hình ảnh chi tiết về bàng quang và thận.
• Chụp MRI (chụp cộng hưởng từ) sử dụng nam châm mạnh và sóng vô tuyến để tạo ra hình ảnh về bàng quang và thận.

Phương pháp điều trị nhiễm trùng đường tiết niệu

Điều trị chủ yếu cho nhiễm trùng đường tiết niệu là kháng sinh, giúp tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh. Trẻ em thường sẽ cần uống thuốc từ 3 đến 10 ngày (thường là 7-10 ngày). Sau khi kết thúc đợt điều trị, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm nước tiểu lại để kiểm tra xem nhiễm trùng đã được chữa khỏi chưa.

Hãy đảm bảo rằng trẻ uống hết toàn bộ lượng thuốc theo chỉ định, dù chúng có cảm thấy khỏe hơn. Ngừng thuốc quá sớm có thể khiến vi khuẩn trở nên kháng thuốc và dẫn đến nhiễm trùng tái phát.

Hầu hết các nhiễm trùng đường tiết niệu sẽ khỏi sau khoảng một tuần, nhưng một số trẻ có thể vẫn còn triệu chứng trong vài tuần. Nếu sau 3 ngày dùng thuốc mà triệu chứng không cải thiện, hoặc nếu tình trạng của trẻ trở nên nghiêm trọng hơn, hãy liên lạc với bác sĩ ngay.

Cách phòng ngừa nhiễm trùng đường tiết niệu trong tương lai

Thường xuyên thay tã cho bé để ngăn ngừa vi khuẩn phát triển. Khi trẻ lớn hơn, hãy dạy các bé thói quen vệ sinh tốt để phòng tránh UTI. Dạy các bé gái lau từ trước ra sau, giúp ngăn vi khuẩn từ phân xâm nhập vào âm đạo và đường tiết niệu. Khuyến khích trẻ đi vệ sinh ngay khi có cảm giác buồn tiểu, tránh nhịn tiểu.

Các bé gái nên tránh tắm bong bóng và sử dụng xà phòng có mùi thơm. Nên mặc đồ lót bằng cotton thay vì nylon để giúp vùng kín thông thoáng và ngăn ngừa vi khuẩn phát triển.

Đảm bảo trẻ uống đủ nước mỗi ngày, giúp rửa trôi vi khuẩn khỏi đường tiết niệu. Nước cũng giúp ngăn ngừa táo bón, vì táo bón có thể gây tắc nghẽn trong đường tiết niệu, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.

Nguồn: https://www.webmd.com/children/if-your-child-gets-a-uti