Vô kinh là gì?
Vô kinh là tình trạng không có kinh nguyệt dù đã qua tuổi dậy thì, không mang thai và chưa bước vào thời kỳ mãn kinh.
Vô kinh khác với tình trạng kinh nguyệt không đều. Nếu bị vô kinh, bạn hoàn toàn không có kinh nguyệt. Dù vô kinh không phải là bệnh, nhưng bạn nên đi khám bác sĩ vì đây có thể là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe cần điều trị.
Các loại vô kinh
Vô kinh có hai loại:
- Vô kinh nguyên phát: Khi nữ giới chưa có kinh lần đầu trước tuổi 15.
- Vô kinh thứ phát: Khi đã có kinh nguyệt bình thường nhưng sau đó ngừng hẳn trong 3 tháng hoặc lâu hơn.
Triệu chứng của vô kinh
Ngoài việc không có kinh nguyệt, bạn có thể gặp một số triệu chứng khác, tùy vào nguyên nhân gây ra, bao gồm:
- Đau vùng chậu
- Thị lực thay đổi
- Đau đầu
- Nổi mụn
- Rụng tóc
- Lông mặt mọc nhiều hơn
- Dịch trắng như sữa chảy ra từ núm vú
- Ngực không phát triển (trong trường hợp vô kinh nguyên phát)
Nguyên nhân gây vô kinh
Có nhiều nguyên nhân khác nhau dẫn đến vô kinh.
Nguyên nhân gây vô kinh nguyên phát (khi chưa từng có kinh lần đầu):
- Buồng trứng không hoạt động bình thường
- Vấn đề ở hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống) hoặc tuyến yên (tuyến trong não tiết ra hormone điều hòa chu kỳ kinh nguyệt)
- Bất thường ở cơ quan sinh sản
Trong nhiều trường hợp, bác sĩ không xác định được lý do khiến kinh nguyệt lần đầu không xuất hiện.
Nguyên nhân phổ biến của vô kinh thứ phát (khi đã từng có kinh nguyệt nhưng sau đó ngừng):
- Mang thai
- Cho con bú
- Ngừng sử dụng biện pháp tránh thai
- Bước vào thời kỳ mãn kinh
- Một số phương pháp tránh thai, như tiêm Depo-Provera hoặc đặt vòng tránh thai (IUD)
Các nguyên nhân khác gây vô kinh thứ phát:
- Căng thẳng
- Dinh dưỡng kém
- Trầm cảm
- Một số loại thuốc, như thuốc chống trầm cảm, thuốc an thần, thuốc huyết áp và thuốc trị dị ứng
- Giảm cân quá nhiều
- Tập luyện quá mức
- Bệnh tật kéo dài
- Tăng cân nhanh hoặc béo phì
- Hội chứng buồng trứng đa nang (PCOS)
- Rối loạn tuyến giáp
- Khối u ở buồng trứng hoặc não (hiếm gặp)
- Sử dụng hóa chất và tia xạ để điều trị ung thư
- Sẹo trong tử cung
Nếu tử cung hoặc buồng trứng đã bị cắt bỏ, kinh nguyệt sẽ ngừng hẳn.
Chẩn đoán vô kinh
Vì có nhiều nguyên nhân gây ra vô kinh, việc xác định chính xác nguyên nhân có thể mất thời gian.
Bác sĩ sẽ bắt đầu bằng cách hỏi về tiền sử bệnh và khám sức khỏe toàn thân và khám phụ khoa. Nếu bạn có quan hệ tình dục, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm thai để loại trừ khả năng mang thai.
Để tìm ra nguyên nhân gây vô kinh, bác sĩ có thể áp dụng một hoặc nhiều phương pháp sau:
Xét nghiệm máu: Kiểm tra nồng độ các hormone trong máu như hormone kích thích nang trứng (FSH), hormone kích thích tuyến giáp (TSH), prolactin và hormone nam. Mức hormone không bình thường có thể ảnh hưởng đến chu kỳ kinh nguyệt.
Chẩn đoán hình ảnh: Phát hiện bất thường ở cơ quan sinh sản hoặc tìm vị trí khối u qua các phương pháp như siêu âm, chụp CT hoặc MRI.
Thử nghiệm kích thích hormone: Bác sĩ sẽ cho bạn uống thuốc hormone. Nếu ngừng thuốc mà không có kinh nguyệt, có thể cơ thể đang thiếu estrogen.
Nội soi tử cung: Bác sĩ dùng camera nhỏ có đèn đưa qua âm đạo và cổ tử cung để quan sát bên trong tử cung.
Tầm soát di truyền: Kiểm tra các biến đổi di truyền có thể khiến buồng trứng không hoạt động hoặc phát hiện thiếu hụt nhiễm sắc thể X (hội chứng Turner).
Xét nghiệm nhiễm sắc thể (karyotype): Phát hiện các nhiễm sắc thể bị thiếu, thừa hoặc sắp xếp sai, giúp xác định nguyên nhân gây vô kinh.
Điều trị và chăm sóc tại nhà cho vô kinh
Việc điều trị vô kinh sẽ tập trung vào nguyên nhân gây ra tình trạng này. Liệu pháp hormone thay thế hoặc thuốc tránh thai có thể giúp khôi phục chu kỳ kinh nguyệt. Các vấn đề về tuyến giáp hoặc tuyến yên có thể được điều trị bằng thuốc. Nếu có bất thường về cơ quan sinh sản, có thể cần phẫu thuật.
Nếu nguyên nhân là do căng thẳng, tăng hoặc giảm cân, hoặc trầm cảm, bạn có thể cải thiện bằng cách tìm cách kiểm soát những yếu tố này. Bạn bè, gia đình hoặc bác sĩ đều có thể hỗ trợ bạn.
Bạn cũng nên theo dõi chu kỳ kinh nguyệt và các triệu chứng để cung cấp thông tin cho bác sĩ. Hãy cho bác sĩ biết về các loại thuốc bạn đang dùng, những thay đổi trong chế độ ăn, thói quen tập luyện và mức độ căng thẳng của bạn.
Nguồn: https://www.webmd.com/infertility-and-reproduction/absence-periods
