Khi thực hiện siêu âm thai, một trong những chỉ số quan trọng mà bác sĩ thường xuyên đánh giá là chỉ số BPD. Mẹ bầu hãy theo dõi ngay bài viết sau để để được giải mã chỉ số BPD trong siêu âm thai là gì và những lưu ý quan trọng trong chăm sóc sức khỏe mẹ và bé trong thai kỳ.

1. Chỉ số BPD trong siêu âm thai là gì?

Khi thực hiện siêu âm trong suốt thai kỳ, các mẹ bầu có không ít thắc mắc về các chỉ số được tính toán trên siêu âm. Trong đó, chỉ số BPD trong siêu âm thai là gì được rất nhiều mẹ bầu quan tâm. BPD, hay còn gọi là đường kính lưỡng đỉnh (Biparietal Diameter), là phép đo khoảng cách giữa hai bên đầu của thai nhi. Cụ thể, chỉ số này được xác định bằng cách đo từ mặt cắt lớn của trán đến sau gáy hộp sọ của thai nhi.

Chỉ số BPD là một trong những chỉ số quan trọng đánh giá kích thước đầu của em bé và giúp bác sĩ theo dõi sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, nhiều người thường nhầm lẫn giữa chỉ số BPD và một chỉ số khác, đó là HC (chu vi đầu). Mặc dù cả hai đều liên quan đến sự phát triển của đầu thai nhi, nhưng BPD và HC có sự khác biệt rõ rệt. BPD đo đường kính đầu của thai nhi, trong khi HC là chu vi đo vòng quanh đầu bé.

Việc đo chỉ số BPD trong siêu âm thai giúp bác sĩ xác định liệu thai nhi có phát triển đúng chuẩn không và giúp phát hiện sớm những vấn đề tiềm ẩn như chậm phát triển trong bụng mẹ. Vì vậy, chỉ số BPD đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi sức khỏe thai kỳ và giúp đưa ra các quyết định cần thiết trong quá trình chăm sóc thai phụ.

Chỉ số BPD là đường kính lưỡng đỉnh của thai nhi

2. Chỉ số BPD có vai trò gì trong quản lý thai kỳ?

BPD (Đường kính lưỡng đỉnh) là một trong những chỉ số quan trọng được sử dụng để theo dõi sự phát triển của thai nhi trong suốt thai kỳ. BPD không chỉ giúp ước tính tuổi thai mà còn đóng vai trò then chốt trong việc đánh giá sức khỏe của bé yêu và quyết định các phương thức sinh đẻ. Sau đây là các vai trò chính của chỉ số BPD trong việc quản lý thai kỳ:

• Ước tính tuổi thai: BPD được sử dụng để ước tính tuổi thai, đặc biệt là trong giai đoạn đầu của thai kỳ (từ tuần 6 đến tuần 14). Việc đo BPD giúp bác sĩ xác định sự phát triển của thai nhi và đánh giá mức độ phát triển của thai nhi so với độ tuổi. Đây là một công cụ quan trọng để dự đoán ngày dự sinh (EDD) chính xác.
• Dự đoán cân nặng thai nhi: Một trong những ứng dụng phổ biến nhất của BPD là ước tính trọng lượng thai nhi. Kích thước đầu thai nhi (BPD) có mối liên hệ chặt chẽ với kích thước cơ thể và trọng lượng của bé. Khi kết hợp với các phép đo khác như chu vi bụng và chiều dài xương đùi, BPD giúp bác sĩ đưa ra một dự đoán khá chính xác về trọng lượng của thai nhi.
• Đánh giá tốc độ phát triển: Theo dõi BPD qua các lần siêu âm giúp bác sĩ đánh giá tốc độ phát triển của thai nhi, đặc biệt là sự phát triển của não bộ. Nếu BPD phát triển chậm hơn so với mức bình thường, đó có thể là dấu hiệu của các vấn đề về sức khỏe của thai nhi, như chậm phát triển hoặc rối loạn tăng trưởng.
• Theo dõi sự hoàn thiện của đầu và não bộ: BPD đóng vai trò quan trọng trong việc theo dõi sự phát triển của đầu và não bộ của thai nhi. Hộp sọ thai nhi bảo vệ não bộ, vì vậy BPD có thể giúp phát hiện sớm các vấn đề về phát triển não, bao gồm các dị tật bẩm sinh hoặc các bất thường trong quá trình phát triển của đầu.
• Đánh giá khả năng sinh mổ: BPD cũng có thể được sử dụng để đánh giá kích thước của thai nhi và khả năng sinh mổ. Kích thước đầu thai nhi (BPD) có liên quan mật thiết đến kích thước xương chậu của mẹ. Nếu BPD quá lớn, có thể sẽ gặp khó khăn trong quá trình sinh thường, và bác sĩ có thể khuyến nghị sinh mổ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

BPD được sử dụng để theo dõi sự phát triển của thai nhi trong suốt thai kỳ

3. Chỉ số BPD bình thường trong thai kỳ là bao nhiêu?

Mẹ bầu có thể tham khảo bảng tổng hợp chỉ số BPD bình thường trong thai kỳ sau đây:

Bảng tổng hợp chỉ số BPD trong thai kỳ

4. Chỉ số BPD bất thường có ý nghĩa gì?

Chỉ số BPD trong siêu âm thai không phải lúc nào cũng nằm trong phạm vi bình thường. Khi chỉ số BPD bất thường, có thể là dấu hiệu của một số vấn đề sức khỏe cần được chú ý.

Chỉ số BPD lớn hơn bình thường: BPD trên Bách phân vị thứ 95

Khi chỉ số BPD của thai nhi lớn hơn mức chuẩn, có thể cho thấy phần đầu của thai nhi phát triển nhanh hoặc quá lớn. Đây có thể là dấu hiệu của hiện tượng tiểu đường thai kỳ, đặc biệt khi các chỉ số khác như AC (chu vi bụng), HC (chu vi đầu) cũng vượt mức chuẩn.

Điều này có thể khiến thai nhi có thể gặp khó khăn trong quá trình sinh thường, nhất là với mẹ lần đầu sinh. Trong trường hợp này, bác sĩ có thể chỉ định sinh mổ để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.

Chỉ số BPD nhỏ hơn bình thường: BPD dưới Bách phân vị thứ 5

Khi chỉ số BPD nhỏ hơn mức bình thường, có thể chỉ ra thai nhi có nguy cơ chậm phát triển hoặc kích thước đầu không phát triển đúng tiêu chuẩn, có thể xuất phát từ các yếu tố như thiếu dinh dưỡng, sự phát triển não bộ bị ảnh hưởng hoặc thậm chí là các vấn đề về gen, đặc biệt trong trường hợp BPD nằm dưới -3 SD ( độ lệch chuẩn) , vấn để chẩn đoán Tật đầu nhỏ sẽ được quan tâm .

Trong trường hợp này, mẹ có thể được yêu cầu kiểm tra thêm để đánh giá tình trạng sức khỏe của thai nhi, bao gồm siêu âm bổ sung hoặc các xét nghiệm chuyên sâu như xét nghiệm chọc ối để kiểm tra DNA.

Trong cả hai trường hợp, bác sĩ sẽ không chỉ dựa vào chỉ số BPD mà còn phải kết hợp với các chỉ số khác như chiều dài xương đùi, chu vi vòng bụng, và chu vi vòng đầu để có cái nhìn toàn diện về sự phát triển của thai nhi. Việc theo dõi sự phát triển của não bộ, đặc biệt là ở những tuần thai quan trọng, cũng rất cần thiết để đảm bảo sức khỏe tối ưu cho cả mẹ và bé.

Chỉ số BPD bất thường có thể là dấu hiệu của một số vấn đề cần được chú ý trên thai nhi

5. Khi nào cần đo chỉ số BPD?

Chỉ số BPD là một yếu tố quan trọng giúp theo dõi sự phát triển của thai nhi. Để có kết quả chính xác, việc đo chỉ số này cần được thực hiện vào thời điểm thích hợp trong thai kỳ. 

Theo các chuyên gia y tế, chỉ số BPD được đo chính xác nhất từ tuần 13 đến tuần 20 của thai kỳ. Đây là giai đoạn phát triển mạnh mẽ của phần đầu thai nhi, giúp bác sĩ có được các thông số đáng tin cậy để đánh giá sự phát triển của bé. Nếu để thai đã lớn mới đo thì kết quả sẽ không còn chính xác 100% nữa.

Chỉ số BPD được đo chính xác nhất từ tuần 13 đến tuần 20 của thai kỳ

6. Cách tính cân nặng dựa vào đường kính lưỡng đỉnh BPD trong siêu âm

Hiện nay, có hai công thức phổ biến được sử dụng để ước tính cân nặng thai nhi dựa trên chỉ số BPD:

Công thức 1: Cân nặng = (BPD - 60) x 100

Trong đó:

• Cân nặng: tính theo kilogam (Kg)
• BPD: tính theo mm

Ví dụ: Nếu chỉ số BPD đo được là 85mm, cân nặng thai nhi ước tính là (85 - 60) x 100 = 2,5 kg.

Công thức 2: Cân nặng = 88, 69 x BPD - 5062

Trong đó:

• Cân nặng: tính theo gram (g)
• BPD: tính theo mm

Ví dụ: Nếu chỉ số BPD là 85mm, cân nặng thai nhi sẽ là 88,69 x 85 - 5062 = 2476,65g ~ 2,48kg.

Khi áp dụng công thức trên, mẹ bầu cần lưu ý một số điểm quan trọng:

• Chỉ số BPD cần được đo chính xác bởi bác sĩ chuyên khoa để tránh sai số.
• Kết quả tính toán chỉ mang tính tham khảo, không nên quá lo lắng nếu có sai lệch so với thực tế.
• Ngoài chỉ số BPD, mẹ bầu nên kết hợp với các chỉ số khác như chu vi vòng bụng (AC), chiều dài xương đùi (FL) để có đánh giá toàn diện hơn về sự phát triển của thai nhi.

7. Cách tính tuổi thai dựa vào chỉ số BPD trong siêu âm thai

Việc tính tuổi thai dựa vào BPD thường được áp dụng khi mẹ bầu không nhớ chính xác ngày kinh cuối cùng hoặc có chu kỳ kinh nguyệt không đều.

Dưới đây là một số công thức phổ biến để ước tính tuổi thai từ chỉ số BPD:

• Nếu BPD = 2x, tuổi thai được tính bằng công thức: 2 × 4 + 5 tuần
• Nếu BPD = 3x, tuổi thai được tính bằng công thức: 3 x 4 + 3 tuần
• Nếu BPD = 4x, tuổi thai được tính bằng công thức: 4 × 4 + 2 tuần
• Nếu BPD = 5x, tuổi thai được tính bằng công thức: 5 x 4 + 1 tuần
• Nếu BPD nằm trong khoảng 6x - 9x, tuổi thai có thể ước tính bằng công thức: 4 × (6 - 9) tuần

Ví dụ: Nếu kết quả siêu âm cho thấy BPD = 30mm (tức 3x), tuổi thai tương ứng là 4 × 3 + 3 = 15 tuần tuổi.

8. Các yếu tố ảnh hưởng đến chỉ số BPD

Chỉ số BPD (Đường kính lưỡng đỉnh) là một thông số quan trọng giúp đánh giá sự phát triển của thai nhi. Tuy nhiên, kết quả đo BPD có thể chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác nhau, dẫn đến sự chênh lệch so với mức tiêu chuẩn. Dưới đây là những yếu tố chính có thể tác động đến chỉ số BPD:

Yếu tố di truyền và sinh học

• Hình dạng và kích thước hộp sọ của thai nhi phần lớn bị ảnh hưởng bởi yếu tố di truyền từ cha mẹ. Nếu gia đình có tiền sử đầu nhỏ hoặc to hơn bình thường, thai nhi cũng có thể thừa hưởng đặc điểm này.
• Chủng tộc và giới tính của thai nhi cũng có thể tạo ra sự khác biệt nhỏ về chỉ số BPD, do đặc điểm sinh học khác nhau giữa các dân tộc.

Vị trí của thai nhi trong tử cung

• Ngôi thai, đặc biệt là ngôi ngược hoặc ngôi ngang, có thể làm sai lệch phép đo BPD do tư thế đầu không ở vị trí thuận lợi để đo đạc chính xác.
• Các trường hợp thai nhi hoạt động nhiều trong quá trình siêu âm cũng có thể ảnh hưởng đến độ chính xác của kết quả đo BPD.

Số lượng thai nhi trong tử cung

Phụ nữ mang song thai hoặc đa thai có thể gặp tình trạng chỉ số BPD của từng thai nhi có sự khác biệt so với tiêu chuẩn. Điều này là do không gian trong tử cung bị hạn chế, ảnh hưởng đến sự phát triển bình thường của thai nhi.

Tình trạng dinh dưỡng của mẹ

Chế độ dinh dưỡng trong thai kỳ đóng vai trò quan trọng trong sự phát triển của thai nhi. Nếu mẹ bầu không cung cấp đủ dưỡng chất thiết yếu như protein, canxi, axit folic thì sự phát triển não bộ và kích thước đầu của thai nhi có thể bị ảnh hưởng, dẫn đến BPD thấp hơn bình thường. Ngược lại, chế độ ăn dư thừa chất dinh dưỡng có thể khiến thai phát triển quá mức, làm BPD cao hơn chuẩn.

Bệnh lý của mẹ trong thai kỳ

• Một số bệnh lý trong thai kỳ như tiểu đường thai kỳ, cao huyết áp, rối loạn nội tiết có thể tác động đến sự phát triển hộp sọ và hệ thần kinh của thai nhi, gây ảnh hưởng đến chỉ số BPD.
• Nhiễm trùng bẩm sinh hoặc các bất thường di truyền của thai nhi cũng có thể làm thay đổi chỉ số BPD so với tiêu chuẩn.

Dị tật thai nhi liên quan đến hình dạng hộp sọ

• Một số dị tật bẩm sinh như não úng thủy, tật đầu nhỏ hoặc bất thường cấu trúc xương sọ có thể làm BPD cao hoặc thấp hơn mức bình thường.
• Các vấn đề về sự khoáng hóa xương hoặc chậm phát triển hệ thần kinh trung ương cũng góp phần làm thay đổi chỉ số này.

Kết quả đo BPD có thể chịu ảnh hưởng từ nhiều yếu tố khác nhau

9. Cách để duy trì chỉ số BPD đạt chuẩn trong thai kỳ

Để đảm bảo chỉ số BPD nằm trong ngưỡng bình thường, mẹ bầu cần thực hiện một chế độ chăm sóc khoa học và hợp lý, bao gồm:

• Tuân thủ lịch khám thai định kỳ: Khám thai đúng lịch giúp theo dõi sự phát triển của thai nhi và kịp thời phát hiện bất thường. Bác sĩ sẽ đánh giá chỉ số BPD theo từng giai đoạn và tư vấn chế độ chăm sóc phù hợp.
• Chế độ dinh dưỡng khoa học và cân đối: Bổ sung thực phẩm giàu protein, đảm bảo thu nạp đủ sắt, canxi, acid Folic theo khuyến cáo của các bác sĩ,...
• Tiêm phòng uốn ván đầy đủ: Thực hiện tiêm đủ 2 mũi uốn ván từ tuần thai thứ 20 theo hướng dẫn, đảm bảo hoàn thành ít nhất 1 tháng trước khi sinh. Việc tiêm phòng giúp bảo vệ cả mẹ và bé khỏi các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm, ảnh hưởng đến sự phát triển của thai nhi.
• Vận động thường xuyên: Tập thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, yoga bầu hoặc bơi lội để tăng cường tuần hoàn máu, giúp thai nhi nhận đủ dưỡng chất cần thiết.
• Nghỉ ngơi đầy đủ: Ngủ đủ giấc từ 7 - 9 tiếng mỗi ngày để cơ thể mẹ bầu hồi phục và thai nhi phát triển tối ưu.
• Tránh căng thẳng: Giữ tinh thần lạc quan, tránh stress vì căng thẳng kéo dài có thể ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của thai nhi.
• Kiểm soát các yếu tố tác động tiêu cực: Tránh xa khói thuốc lá, rượu bia và các chất kích thích vì chúng có thể làm ảnh hưởng đến sự phát triển chỉ số BPD. Kiểm soát các bệnh lý như tiểu đường thai kỳ, cao huyết áp bằng cách thăm khám và tuân thủ hướng dẫn của bác sĩ.
• Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào về sự phát triển, cần tham khảo ý kiến bác sĩ ngay để có hướng xử lý phù hợp.

Áp dụng đầy đủ các biện pháp trên giúp mẹ bầu duy trì chỉ số BPD ổn định, tạo điều kiện thuận lợi cho sự phát triển toàn diện của thai nhi.

Để đảm bảo chỉ số BPD nằm trong ngưỡng bình thường, mẹ bầu cần thực hiện một chế độ chăm sóc khoa học và hợp lý

Trên đây là những thông tin giải đáp BPD trong siêu âm thai là gì cho mẹ bầu và tầm quan trọng của chỉ số này trong việc đánh giá sự phát triển của thai nhi. Mẹ bầu hãy tuân thủ lịch siêu âm và thăm khám định kỳ để đảm bảo thai nhi phát triển khỏe mạnh và toàn diện.

Phòng khám 125 Thái Thịnh – đơn vị dẫn đầu về siêu âm thai tại Hà Nội cung cấp dịch vụ siêu âm thai, quản lý thai kỳ trọn vẹn.

Mọi thông tin quý khách vui lòng liên hệ hotline: 097 288 1125 hoặc 0243 853 5522.