Áp xe rò luân nhĩ là tình trạng nhiễm trùng xảy ra ở lỗ rò luân nhĩ - một dị tật bẩm sinh liên quan đến sự phát triển không hoàn chỉnh của tai trong giai đoạn phôi thai. Nếu không được phát hiện và điều trị kịp thời, áp xe rò luân nhĩ có thể dẫn đến những biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng đến thẩm mỹ cũng như chức năng của tai. Bài viết dưới đây sẽ cung cấp những thông tin chi tiết về nguyên nhân, triệu chứng, chẩn đoán và các phương pháp điều trị hiệu quả cho bệnh lý này.

1. Áp xe rò luân nhĩ là gì?

Áp xe rò luân nhĩ là tình trạng viêm nhiễm dẫn đến mủ tích tụ tại các mô mềm ở lỗ rò luân nhĩ. Lỗ rò luân nhĩ là một dị tật bẩm sinh phổ biến của mô mềm trước tai, xuất hiện từ khi mới sinh. Lỗ rò luân nhĩ được nhận biết bằng một lỗ nhỏ hoặc xoang nông gần vành tai, hình thành do sự bất thường trong quá trình phát triển phôi thai. 

Phần lớn các trường hợp, lỗ rò luân nhĩ không gây bất tiện, bệnh nhân có thể chung sống suốt đời mà không gặp vấn đề gì. Tuy nhiên, khi lỗ rò này bị nhiễm trùng sẽ dễ dẫn đến hình thành áp xe.

Áp xe rò luân nhĩ là tình trạng viêm nhiễm dẫn đến mủ tích tụ tại các mô mềm ở lỗ rò luân nhĩ

2. Triệu chứng áp xe rò luân nhĩ

Áp xe rò luân nhĩ có thể phát triển âm thầm. Ban đầu, bệnh nhân có thể chỉ cảm thấy khó chịu nhẹ hoặc phát hiện dịch tiết bất thường. Tuy nhiên, nếu không được xử lý, tình trạng viêm nhiễm sẽ lan rộng, gây đau nhức dữ dội và ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.

Khi rò luân nhĩ bị áp xe, các triệu chứng đặc trưng bao gồm:

• Chảy dịch bất thường: Lỗ rò tiết dịch màu trắng đục hoặc vàng, kèm mùi hôi khó chịu. Nhiều người nhầm lẫn đây là hiện tượng giống mụn trứng cá.
• Sưng tấy và đỏ nóng: Vùng quanh lỗ rò bị sưng phình ra, có cảm giác đau nhức, đặc biệt là khi chạm vào.
• Ù tai: Một số bệnh nhân cảm thấy tai bị ù, gây ảnh hưởng đến khả năng nghe và tạo cảm giác khó chịu.
• Ngứa ngáy: Da quanh khu vực lỗ rò thường có cảm giác ngứa, đặc biệt khi viêm nhiễm lan rộng.
• Hình thành nang lớn: Lỗ rò có thể phát triển thành một nang lớn, sưng to bất thường và gây cảm giác căng tức.

Nếu nhận thấy bất kỳ dấu hiệu nào kể trên, đặc biệt là chảy dịch có mùi hôi hoặc vùng tai sưng đỏ, cần đến ngay cơ sở y tế chuyên khoa để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.

Áp xe rò luân nhĩ có thể phát triển âm thầm

3. Nguyên nhân gây áp xe rò luân nhĩ

Áp xe xảy ra do nhiễm trùng lỗ rò luân nhĩ. Tình trạng này không tự phát mà thường do một số yếu tố kích thích hoặc tác động từ bên ngoài như sau:

• Thói quen vệ sinh vùng mặt và tại không đúng cách
• Dùng tay, bông tăm, nhíp hoặc các vật dụng không được khử trùng để gãi hoặc nặn lỗ rò, khiến vùng này bị tổn thương, tạo điều kiện cho vi khuẩn xâm nhập và gây nhiễm trùng
• Sử dụng dầu gội hoặc mỹ phẩm không phù hợp
• Tổn thương lỗ rò do va chạm từ bên ngoài

Áp xe xảy ra do nhiễm trùng lỗ rò luân nhĩ

4. Áp xe rò luân nhĩ có nguy hiểm không?

Áp xe rò luân nhĩ thường không quá nghiêm trọng và có thể điều trị dứt điểm nhanh chóng. Tuy nhiên, vẫn có không ít người thắc mắc liệu lỗ rò luân nhĩ bị áp xe có nguy hiểm không.

Theo các chuyên gia y té, nếu không được can thiệp kịp thời, áp xe có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, ảnh hưởng không chỉ đến tai mà còn cả sức khỏe toàn diện. Nếu không được điều trị, ổ nhiễm trùng có thể lan rộng, ảnh hưởng đến các mô mềm xung quanh và gây viêm mô tế bào. Trong trường hợp nghiêm trọng, vi khuẩn có thể xâm nhập vào máu, dẫn đến nhiễm trùng huyết - một tình trạng đe dọa tính mạng.

Bên cạnh đó, áp xe ở gần tai có thể gây áp lực lên ống tai ngoài, làm suy giảm thính lực. Nếu tình trạng viêm nhiễm kéo dài, nguy cơ tổn thương vĩnh viễn đến màng nhĩ hoặc các cấu trúc tai trong không thể loại trừ. Ngoài ra, nốt áp xe không được xử lý đúng cách hoặc tự ý nặn mủ tại nhà có thể để lại sẹo xấu gây mất thẩm mỹ, thậm chí dẫn đến biến dạng cấu trúc tai nếu ổ áp xe lớn.

Vì vậy, khi phát hiện bất kỳ triệu chứng nào của áp xe rò luân nhĩ, bệnh nhân tới ngay các cơ sở y tế chuyên khoa để được bác sĩ thăm khám và xử lý kịp thời.

Áp xe rò luân nhĩ thường không quá nghiêm trọng và có thể điều trị dứt điểm nhanh chóng

5. Làm thế nào để chẩn đoán áp xe rò luân nhĩ?

Chẩn đoán áp xe rò luân nhĩ là một bước quan trọng để xác định chính xác tình trạng bệnh, từ đó đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Thông thường áp xe rò luân nhĩ thường dựa vào kết quả khám lâm sàng. Bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng sẽ kiểm tra các dấu hiệu bất thường của bệnh nhân và cho thực hiện xét nghiệm máu cụ thể để đánh giá, chẩn đoán và đưa ra phương pháp điều trị phù hợp. Nếu khối áp xe lớn, xâm lấn sâu, bác sĩ có thể chỉ định thêm chụp cắt lớp vi tính (CT) để đánh giá tình trạng của khối áp xe.

6. Các phương pháp điều trị áp xe rò luân nhĩ

Điều trị áp xe rò luân nhĩ cần được thực hiện theo từng giai đoạn bệnh lý, tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của ổ áp xe và đáp ứng điều trị của bệnh nhân. Các phương pháp điều trị phổ biến:

6.1. Điều trị nội khoa

Kháng sinh đường uống

Bệnh nhân được chỉ định sử dụng thuốc kháng sinh để kiểm soát nhiễm trùng, thường là kháng sinh có phổ trên vi khuẩn tụ cầu vàng – tác nhân phổ biến nhất gây áp xe rò luân nhĩ. Bệnh nhân cần tuân thủ chỉ định của bác sĩ về loại thuốc, liều lượng và thời gian điều trị để tránh kháng kháng sinh.

Chườm ấm

Chườm ấm được thực hiện kết hợp với uống kháng sinh để hỗ trợ giảm sưng đau và tăng cường tuần hoàn tại khu vực bị áp xe.

Bệnh nhân được chỉ định sử dụng thuốc kháng sinh để kiểm soát nhiễm trùng, thường là kháng sinh có phổ trên vi khuẩn tụ cầu vàng

6.2. Chọc hút dịch ổ áp xe

Khi điều trị nội khoa không đạt hiệu quả, bác sĩ có thể thực hiện chọc hút dịch từ ổ áp xe. Đây là thủ thuật xâm lấn tối thiểu, giúp loại bỏ dịch mủ và ngăn ngừa vi khuẩn phát triển gây hại.

Bác sĩ sẽ sử dụng kim nhọn vô trùng để hút dịch từ ổ áp xe ra ngoài. Nếu dịch quá đặc hoặc không thể hút qua kim, có thể cần rạch mủ bằng dao phẫu thuật chuyên dụng để đảm bảo làm sạch ổ viêm. Trong quá trình này, bác sĩ có thể truyền giảm đau, an thần cho bệnh nhân có khối áp xe lớn và đau nhiều.

6.3. Phẫu thuật loại bỏ đường rò luân nhĩ

Nếu áp xe tái phát nhiều lần hoặc tình trạng viêm trở nên nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân làm phẫu thuật loại bỏ đường rò luân nhĩ. Phẫu thuật thường được thực hiện sau khi ổ viêm đã được kiểm soát và không còn sưng tấy.

Áp xe rò luân nhĩ nếu tái đi tái lại nhiều lần hoặc ổ viêm trong tình trạng nghiêm trọng, có nguy cơ ảnh hưởng đến các bộ phận khác trên cơ thể, bác sĩ buộc phải chỉ định phẫu thuật lấy đường rò luân nhĩ.

Quy trình phẫu thuật:

• Bệnh nhân được đặt ở tư thế nằm nghiêng, vùng phẫu thuật được gây mê hoặc gây tê cục bộ.
• Bác sĩ dùng dụng cụ thăm dò để xác định hướng đường rò, có thể bơm xanh methylen để làm rõ đường rò.
• Rạch da theo hình quả trám, bóc tách toàn bộ đường rò.
• Sau khi lấy sạch đường rò, vết mổ được khâu và chỉnh hình để hạn chế sẹo xấu.

Đây là một dạng tiểu phẫu đơn giản. Bệnh nhân có thể xuất viện sớm và vết mổ thường lành sau khoảng 7 ngày.

Khi áp xe tái phát nhiều lần hoặc viêm nghiêm trọng, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân làm phẫu thuật loại bỏ đường rò luân nhĩ

7. Phòng ngừa áp xe rò luân nhĩ như thế nào?

Khi có lỗ rò luân nhĩ, người bệnh cần chú ý chăm sóc đúng cách để phòng ngừa nhiễm trùng và hình thành áp xe:

• Thường xuyên vệ sinh lỗ rò luân nhĩ bằng nước muối sinh lý hoặc dung dịch sát khuẩn nhẹ để loại bỏ bụi bẩn và vi khuẩn. Sau khi vệ sinh, sử dụng khăn hoặc bông mềm lau khô vùng tai để tránh ẩm ướt, tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển.
• Không tự ý nặn hoặc bóp lỗ rò.
• Không sử dụng tăm bông hoặc vật cứng để chọc ngoáy vào lỗ rò.
• Tránh thói quen xấu như sờ tay lên vùng tai thường xuyên.
• Khi lỗ rò tiết dịch nhầy hoặc chất bã, chỉ nên dùng bông thấm nước muối nhẹ nhàng lau sạch bên ngoài. Tuyệt đối không cố gắng làm sạch sâu trong đường rò.
• Nếu xuất hiện các triệu chứng như sưng đỏ, đau nhức, chảy dịch mùi hôi, hoặc ngứa ngáy, cần nhanh chóng đến gặp bác sĩ chuyên khoa Tai Mũi Họng để kiểm tra.
• Xây dựng thói quen ăn uống giàu dinh dưỡng, đủ vitamin và khoáng chất để tăng cường sức đề kháng, hạn chế nguy cơ nhiễm trùng.

Khi có lỗ rò luân nhĩ, người bệnh cần chú ý chăm sóc đúng cách để phòng ngừa nhiễm trùng và hình thành áp xe

Áp xe rò luân nhĩ hoàn toàn có thể phòng ngừa và điều trị triệt để nếu người bệnh thực hiện tốt việc vệ sinh và chú ý đến các dấu hiệu bất thường. Hãy luôn giữ vùng tai sạch sẽ và tìm đến bác sĩ chuyên khoa khi cần thiết để bảo vệ sức khỏe của bạn.