Mang thai ngoài tử cung là tình trạng nguy hiểm khi trứng thụ tinh không phát triển trong tử cung mà ở vị trí khác, phổ biến nhất là vòi trứng. Việc không được phát hiện kịp thời có thể gây ra hậu quả nghiêm trọng, thậm chí đe dọa đến tính mạng. Tỷ lệ này ngày càng tăng, khoảng 1/100 trường hợp mang thai ở châu Âu và 1/250 đến 1/300 ở Việt Nam.

1. Nguyên nhân

Mang thai ngoài tử cung là tình trạng trứng đã thụ tinh không làm tổ trong tử cung mà ở các vị trí khác như vòi trứng (thường gặp nhất), buồng trứng, cổ tử cung hoặc ổ bụng. Nếu không được phát hiện kịp thời, tình trạng này có thể dẫn đến xuất huyết dữ dội, đe dọa nghiêm trọng đến sinh mạng.

Các nguyên nhân phổ biến bao gồm viêm nhiễm, phẫu thuật vùng chậu, dị tật bẩm sinh hoặc các bệnh lý như lạc nội mạc tử cung. Thống kê cho thấy 4-5 trên 1.000 phụ nữ mang thai ngoài tử cung, và tình trạng này góp phần vào 3-4% các ca tử vong liên quan đến thai kỳ.

Đôi khi, việc xác định chính xác nguyên nhân gây thai ngoài tử cung là không thể. Tuy nhiên, phần lớn các trường hợp thai ngoài tử cung thường liên quan đến một hoặc nhiều yếu tố sau đây:

• Viêm nhiễm vòi trứng: Các bệnh lây truyền qua đường tình dục như Chlamydia hoặc lậu có thể gây viêm và tắc nghẽn vòi trứng.
• Phẫu thuật vùng chậu: Các can thiệp trước đó như nạo phá thai hoặc phẫu thuật vòi trứng.
• Bẩm sinh: Một số phụ nữ có thể có cấu trúc vòi trứng bất thường từ khi sinh ra.
• Lạc nội mạc tử cung hoặc u nang buồng trứng cũng có thể làm tăng nguy cơ
• Di truyền.
• Một số yếu tố nguy cơ khác: rối loạn nội tiết estrogen, đang điều trị vô sinh, tiền sử phẫu thuật thắt ống dẫn trứng (để tránh thai)

2. Triệu chứng mang thai ngoài tử cung

Mang thai ngoài tử cung là tình trạng nguy hiểm có thể đe dọa đến sức khỏe và tính mạng của thai phụ

Giai đoạn đầu của thai ngoài tử cung thường có dấu hiệu tương tự như thai kỳ thông thường, bao gồm mất kinh, vú căng tức, ốm nghén và đau bụng nhẹ. Tuy nhiên, phôi thai không nằm trong tử cung mà phát triển ở vị trí khác như vòi trứng, gây ra các dấu hiệu bất thường như đau bụng một bên, đau dữ dội hơn và chảy máu âm đạo bất thường. Máu thường sẫm màu và ra ít nhưng kéo dài. Việc chậm trễ trong phát hiện và can thiệp có thể đe dọa nghiêm trọng đến sinh mạng của thai phụ.

Dấu hiệu mang thai ngoài tử cung thường được biểu hiện qua ba triệu chứng lâm sàng chính:

• Chậm kinh là dấu hiệu đầu tiên và đặc biệt có giá trị trong chẩn đoán thai ngoài tử cung, nhất là ở những phụ nữ có chu kỳ kinh đều đặn. Sự chậm trễ này thường là dấu hiệu đáng chú ý đầu tiên mà thai phụ nhận ra.
• Đau bụng là triệu chứng thứ hai, thường xuất hiện ở một bên hố chậu. Cơn đau có thể âm ỉ hoặc xuất hiện thành từng đợt. Khi khối thai vỡ, thai phụ có thể cảm thấy đau nhói dữ dội kèm theo choáng váng. Đau thường tập trung ở vùng bụng dưới, đặc biệt là một bên, với đặc điểm đau âm ỉ xen lẫn những cơn đau nhói.
• Dấu hiệu thứ ba là xuất huyết âm đạo bất thường. Máu thường có màu sẫm, có thể ra từng đợt hoặc kéo dài sau vài tuần trễ kinh. Thai phụ có thể nhận thấy hiện tượng ra máu trước ngày kinh dự kiến và kéo dài trong nhiều ngày (rong huyết). Lượng máu thường ít, có màu nâu hoặc đen. Trong trường hợp máu rò rỉ từ ống dẫn trứng, thai phụ có thể cảm thấy đau vai hoặc có cảm giác mót đi tiêu. Các triệu chứng cụ thể có thể khác nhau tùy thuộc vào vị trí của khối máu tụ và các dây thần kinh bị ảnh hưởng. 

Cần lưu ý rằng mức độ và đặc điểm của các triệu chứng này có thể thay đổi tùy theo từng trường hợp. Vì vậy, nếu nghi ngờ mang thai ngoài tử cung, thai phụ nên đến cơ sở y tế để được thăm khám và chẩn đoán chính xác.

3. Chẩn đoán

Khi nghi ngờ mang thai ngoài tử cung, bác sĩ có thể yêu cầu thai phụ thực hiện một số xét nghiệm để chẩn đoán chính xác tình trạng, bao gồm:

• Thử thai: Bác sĩ sẽ yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra nồng độ hormone HCG, hormone này chỉ xuất hiện khi phụ nữ mang thai. Kết quả xét nghiệm cho thấy thai phụ đang mang thai, nhưng chưa thể xác định được thai nằm trong hay ngoài tử cung.
• Siêu âm: Bác sĩ sẽ tiến hành siêu âm để xác định vị trí của thai nhi. Siêu âm sẽ xác định liệu có túi thai trong tử cung hay túi thai có nằm ở vòi trứng hay không. Phương pháp này cũng giúp phát hiện tình trạng chảy máu nếu thai ngoài tử cung bị vỡ.
• Xét nghiệm máu khác: Ngoài kiểm tra HCG, bác sĩ có thể yêu cầu xét nghiệm máu để kiểm tra tình trạng thiếu máu và nhóm máu trong trường hợp cần truyền máu.
• Nội soi ổ bụng: Đây là phương pháp hiện đại giúp phát hiện thai ngoài tử cung một cách nhanh chóng và chính xác. Khi nội soi, nếu phát hiện ống dẫn trứng căng phồng, có màu tím đen, đó là dấu hiệu của khối thai ngoài tử cung.

4. Cách xử lý khi mang thai ngoài tử cung

Việc điều trị thai ngoài tử cung phụ thuộc vào tình trạng cụ thể của thai phụ. Vì thai ngoài tử cung không thể phát triển bình thường hoặc di chuyển về tử cung, nên cần phải được loại bỏ để tránh các biến chứng của mang thai ngoài tử cung nguy hiểm. Dựa trên triệu chứng, kích thước và tình trạng của khối thai, bác sĩ sẽ tư vấn phương pháp điều trị phù hợp, bao gồm sử dụng thuốc, phẫu thuật nội soi, hoặc mổ mở bụng nếu cần thiết.

4.1. Điều trị nội khoa

Không phải tất cả các trường hợp thai ngoài tử cung đều cần phải phẫu thuật. Nếu được phát hiện sớm, khối thai nhỏ và chưa vỡ, bác sĩ có thể tiêm thuốc Methotrexate để khối thai tự tiêu. Thuốc này ngăn chặn sự phát triển của tế bào, và sau khi tiêm, thai phụ sẽ được theo dõi bằng xét nghiệm HCG để kiểm tra hiệu quả.

Nếu thuốc không có hiệu quả, phẫu thuật có thể được chỉ định. Trong quá trình điều trị, một số tác dụng phụ có thể xuất hiện như buồn nôn, nôn, loét miệng, và rụng tóc. Sau điều trị, thai phụ nên tránh mang thai lại trong ít nhất 3 tháng theo hướng dẫn của bác sĩ.

4.2. Điều trị ngoại khoa

Nếu khối thai ngoài tử cung lớn hoặc đã vỡ, phẫu thuật sẽ là phương pháp điều trị. Bác sĩ sẽ lựa chọn phương pháp phẫu thuật nội soi hoặc mở bụng tùy thuộc vào tình trạng cụ thể của thai phụ. Phẫu thuật nội soi được áp dụng khi khối thai lớn nhưng chưa vỡ, với hai dạng chính: mở thông vòi trứng để bảo tồn vòi trứng hoặc cắt bỏ vòi trứng.

Nếu khối thai đã vỡ và gây xuất huyết nghiêm trọng, phẫu thuật mở bụng sẽ được tiến hành, và thường phải cắt bỏ vòi trứng bị tổn thương. Phụ nữ vẫn có thể mang thai sau khi cắt một vòi trứng, nhưng nếu cả hai vòi trứng bị cắt, thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) là giải pháp tối ưu.

Lời kết

Mang thai ngoài tử cung là tình trạng nghiêm trọng cần được phát hiện và điều trị sớm để bảo vệ sức khỏe của người phụ nữ. Nếu gặp các triệu chứng như đau bụng dữ dội hoặc chảy máu bất thường, cần đến gặp bác sĩ ngay. Đây là bệnh lý phổ biến nhưng nguy hiểm, có thể gây biến chứng nghiêm trọng, do đó, thai phụ cần đi thăm khám kịp thời khi có dấu hiệu bất thường.

Thai Thinh Medic cung cấp các chương trình chăm sóc sức khỏe toàn diện dành cho các cặp vợ chồng, bà mẹ mang thai và thai nhi, với kết quả khám và sàng lọc nhanh chóng trong ngày. Để biết thêm thông tin hoặc đặt lịch khám, khách hàng có thể liên hệ qua hotline hoặc đặt lịch khám TẠI ĐÂY.